وقتی خمیازه (Yawn) می‌کشیم به صورت غیر ارادی دهان را باز کرده و با یک تنفس عمیق ریه‌ها را پر از هوا می‌کنیم. خمیازه پاسخ طبیعی بدن در مقابل خواب آلودگی یا خستگی است. بعضی از خمیازه‌ها کوتاه و بعضی چند ثانیه طول می‌کشند. کشش شدید فک باعث افزایش جریان خون در صورت، سر و گردن شده و نفس کشیدن عمیق باعث جریان مایع نخاعی و خون از مغز به سمت پایین می‌شود. در واقع هوای خنک دهان باعث خنک شدن این مایعات شده و مجموع این اتفاقات، خون (با حرارت بالا) را از مغز خارج کرده و خون (با حرارت پایین) را وارد ریه‌ها می‌کند و در نتیجه سطح مغز را خنک نگه می‌دارد. بر این اساس وقتی هوا خنک است بیشتر خمیازه می کشیم، زیرا هوای سرد مغز را بهتر از هوای گرم خنک می‌کند.
خمیازه کشیدن با فاصله زمانی بیشتر از یک بار در دقیقه، هرچند ممکن است به دلیل خواب آلودگی یا بی حوصلگی باشد، اما می تواند نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای باشد.
عصبی به نام عصب واگ در بدن وجود دارد که از مغز به طرف حلق و داخل شکم می‌رود. در شرایط خاصی ممکن است واکنش وازوواگال در بدن اتفاق بیفتد و منجر به خمیازه بیش از حد شود. در طی واکنش وازوواگال، فعالیت در عصب واگ افزایش و میزان ضربان قلب و فشار خون به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. این واکنش معمولا نشان دهنده اختلال خواب و یا یک بیماری قلبی جدی است.
با این حال، علت دقیق خمیازه مشخص نیست، اما معمولا خستگی و بی حوصلگی است. گاهی حتی وقتی در مورد خمیازه صحبت می‌کنیم و یا شخصی را در حال خمیازه کشیدن می‌بینیم، ممکن است خمیازه بکشیم.
دلیل خمیازه بیش از حد چیست؟
علت دقیق خمیازه بیش از حد مشخص نیست، اما ممکن است در نتیجه موارد زیر رخ دهد:
- خواب آلودگی یا خستگی
- اختلالات خواب مانند آپنه خواب یا نارکولپسی (در اینجا بیشتر بخوانیم)
- عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی و اضطراب مانند مهارکننده‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) که در واقع گروهی دارو های ضد افسردگی هستند که برای درمان افسردگی و تعدادی از انواع اختلالات شخصیتی و اضطرابی تجویز می شوند.
- خونریزی در قلب یا اطراف آن
خمیازه بیش از حد گاهی نشانه‌ای از تومور مغزی، حمله قلبی (در اینجا بیشتر بخوانیم)، صرع، ام اس یا اسکلروز چندگانه (در اینجا بیشتر بخوانیم)، نارسایی کبدی و یا ناتوانی بدن در کنترل دما است.
اگر مرتباً و بدون دلیل مشخصی خمیازه می‌کشید، فقط یک پزشک می‌تواند علت دقیق آن را تشخیص دهد.
خمیازه بیش از حد چطور تشخیص داده می‌شود؟
پزشک در ابتدا با اطلاع از عادتهای خواب مطمئن می‌شود که خواب آرامی دارید و علت خمیازه بیش از حد خستگی و یا اختلال خواب نیست. سپس با انجام آزمایشات تشخیصی سعی می‌کند تا علت خمیازه بیش از حد را پیدا کند.
الکتروانسفالوگرام (EEG) یکی از آزمایشاتی است که در این شرایط مورد استفاده قرارمی‌گیرد. در این آزمایش پزشک با اندازه گیری میزان فعالیت الکتریکی مغز، اطلاعاتی در مورد شرایط مغز و احتمال ابتلا به صرع به دست می‌آورد. علاوه بر این پزشک ممکن است با تجویز MRI، اختلالات مغز و نخاع (مانند تومورها) و همچنین مولتیپل اسکلروزیس را بررسی کرده و عملکرد قلب و مشکلات قلبی را نیز ارزیابی کند.
راه های جلوگیری از خمیازه چیست؟
1- تنفس عمیق
اگر زیاد خمیازه می‌کشید، انجام تمرینات تنفس عمیق از طریق بینی، به دلیل وارد کردن اکسیژن بیشتر به بدن می تواند موثر باشد.
2- حرکت کنید.
نشستن یا ایستادن در یک وضعیت ثابت احتمال کشیدن خمیازه را افزایش می‌دهد، اما حرکت کردن و یا تغییر وضعیت بدن، با تحریک مغز از خمیازه جلوگیری می‌کند.
3- مصرف کافئین را محدود کنید.
کم کردن مصرف کافئین با بهبود کیفیت خواب، مانع از خواب آلودگی و در نتیجه کاهش خمیازه می‌شود.
درمان خمیازه بیش از حد چیست؟
اگر مصرف برخی داروها باعث خمیازه بیش از حد شوند، پزشک ممکن است دوز کمتری از دارو را تجویز کند. اما هرگز نباید بدون تایید پزشک مصرف داروها را کاهش داده و یا از مصرف آنها خودداری کرد.
اگر خمیازه بیش از حد به دلیل اختلال در خواب باشد، استفاده از برخی داروها و یا روشها مانند استفاده از دستگاه تنفس، انجام ورزش برای کاهش استرس و رعایت یک برنامه منظم خواب می‌تواند به داشتن خواب راحت تر کمک کند.
خمیازه کشیدن بیش از حد ممکن است علامت یک بیماری جدی مانند صرع یا نارسایی کبدی باشد، پس اگر احساس می‌کنید بیش از حد معمول خمیازه می‌کشید و این موضوع در فعالیتهای روزمره شما تداخل ایجاد می‌کند، حتما با یک پزشک صحبت کنید.
منابع:
healthline.com , webmd.com
نظرات مشتریان ما
نظری ثبت نشده است