بیماری کیسه صفرا

اصطلاح بیماری کیسه صفرا به چند بیماری که می‌تواند کیسه صفرا را تحت تأثیر قرار دهد، گفته می‌شود. کیسه صفرا کیسه‌ای است کوچک به شکل گلابی که در زیر کبد قرار گرفته است. کیسه صفرا اندام کوچکی است که صفرای تولید شده توسط کبد را ذخیره کرده و آن را در روده کوچک آزاد می‌کند تا به هضم غذا کمک کند. در واقع صفرا به شما کمک می‌کند تا چربی‌های روده کوچک را هضم کنید.

علت ایجاد اکثر بیماری‌های کیسه صفرا التهاب است که به دلیل تحریک دیواره‌های کیسه صفرا که به کولسیستیت معروف است، ایجاد می‌شود. این التهاب اغلب به دلیل مسدود شدن مجاری منتهی به روده کوچک توسط سنگ کیسه صفرا ایجاد می‌شود که در نهایت ممکن است به تخریب و یا نابودی بافت منجر شود.

چگونه غذا روی کیسه صفرا تأثیر می گذارد

کیسه صفرا عضوی حساس بوده و رعایت رژیم غذایی سالم و سرشار از غذاهای مغذی به سلامت آن کمک می‌کند. برخی از غذاها از کیسه صفرا محافظت کرده و آن را تقویت می‌کنند، در حالی که برخی دیگر احتمال بروز مشکلاتی مانند التهاب یا سنگ صفرا را افزایش می‌دهند. اگر کیسه صفرا عملکرد مناسبی نداشته باشد، ممکن است برداشته شود. بنابراین داشتن رژیم غذایی سالم برای کیسه صفرا ضروری است.

غذاهایی که برای کیسه صفرا مفیدند

برای داشتن کیسه صفرای سالم، این غذاها را در رژیم غذایی خود بگنجانید:

فلفل دلمه‌ای، میوه‌های خانواده مرکبات‌، سبزی‌هایی با برگ‌های تیره، گوجه فرنگی، ساردین، ماهی و صدف، لبنیات کم چرب، لوبیا، آجیل و خشکبار، عدس و توفو.

داشتن یک رژیم غذایی سالم، متعادل و سرشار از میوه و سبزیجات بهترین راه برای بهبود و محافظت از سلامت کیسه صفرا است. میوه‌ها و سبزیجات منبع غنی از فیبر هستند که برای عملکرد کیسه صفرا ضروری است. برخی از غذاهای ذکر شده حاوی ویتامین C، کلسیم یا ویتامین‌های گروه B هستند که برای کیسه صفرا مفید هستند. مصرف پروتئین گیاهی می‌تواند به جلوگیری از بیماری کیسه صفرا کمک کند. غذاهایی مانند لوبیا، آجیل، عدس، توفو (در صورت عدم حساسیت به سویا) گزینه‌های بسیار مناسبی برای گوشت قرمز هستند.

غذاهایی که برای کیسه صفرا مناسب نیستند

برای داشتن کیسه صفرای سالم از مصرف غذاهای زیر خودداری کنید:

• روغن سبزیجات
• روغن بادام زمینی
• غذاهای حاوی آرد سفید تصفیه شده (مانند نان، ماکارونی)
• غذاهای سرشار از چربی
• غذاهای فراوری شده

برای محافظت از کیسه صفرا باید از مصرف برخی غذاها مانند غذاهای پرچرب و فرآوری شده خودداری نمایید. هضم غذاهای چرب یا سرخ شده در روغن‌هایی مانند روغن نباتی و روغن بادام زمینی، دشوار بوده و می تواند باعث بروز مشکلاتی برای کیسه صفرا شوند. غذاهای دارای چربی ترانس، مانند غذاهای فرآوری شده نیز می توانند برای سلامتی کیسه صفرا مضر باشند. پرهیز از مصرف غذاهای حاوی آرد سفید تصفیه شده، مانند پاستاهای سفید، نان ها و قندها می تواند از کیسه صفرا محافظت کند. علاوه بر این مصرف الکل و دخانیات نیز می‌تواند مضر باشد.

رژیم کیسه صفرا بعد از عمل جراحی

در صورت برداشتن کیسه صفرا، فرد در هفته‌های بعد از جراحی احتمالاً دچار اسهال و مدفوع شل می شود که این موضوع به دلیل آزاد شدن مداوم صفرا در روده‌ها است. برای کاهش این عوارض جانبی، از مصرف این مواد غذایی بعد از جراحی کیسه صفرا خودداری کنید:

• غذاهای حاوی بیش از 3 گرم چربی
• غذاهای سرخ شده یا فرآوری شده
• سس خامه ای
• لبنیات پرچرب

از غذاهای پرفیبر و کم چربی استفاده کنید و سعی کنید وعده های غذایی کم حجم تری را به صورت مکرر بخورید.

دلایل مشکلات کیسه صفرا

مشکلات اصلی کیسه صفرا دو نوع اصلی دارد: کولسیستیت (التهاب کیسه صفرا) و کلستاز (سنگ صفرا)

برخی از افراد مبتلا به سنگ صفرا هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند. علائم مشکلات کیسه صفرا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد در سمت راست بالای شکم، به ویژه بعد از وعده های غذایی و خوردن غذاهای چرب
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع
• استفراغ
• زردی (اگر مجاری کیسه صفرا مسدود شده باشد.)
• درجه پایین تب
• ادرار پررنگ
• مدفوع به رنگ روشن

سنگ صفرا می‌تواند دردناک باشد و در صورتی که خیلی بزرگ باشد، می‌تواند مجرای منتهی به کیسه صفرا را مسدود کند. جالب است بدانید که زنان بیشتر از مردان دچار سنگ صفرا می‌شوند. زنان باردار، زنانی که از روشهای هورمونی جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند و همچنین زنانی که از درمان هورمونی استفاده می‌کنند، در معرض خطر افزایش تشکیل سنگ صفرا قرار دارند. سایر عوامل خطر عبارتند از:

• سابقه مشکلات کیسه صفرا (در خود فرد و یا خویشاوندان نزدیک)
• اضافه وزن
• کاهش سریع وزن و به دنبال آن افزایش وزن
• بیماری عروق کرونر
• دیابت
• رژیم‌های غذای کم فیبر و سرشار از کربوهیدرات تصفیه شده و کالری
• عدم توجه به آلرژی‌های غذایی مانند بیماری سلیاک
• عدم تحمل لاکتوز

مشکلات کیسه صفرا می‌تواند دردناک و در بعضی موارد خطرناک باشد. مصرف غذاهای مناسب و پرهیز از غذاهای نامناسب، مانند غذاهای پر چربی، می‌تواند به بهبود و محافظت از سلامت کیسه صفرا کمک کند.