هزاران سال است که مردم به اشکال مختلف آدامس (Gum) می‌جوند. آدامس‌های اصلی از شیره درختانی مانند صنوبر ساخته می‌شدند اما امروزه بیشتر آدامس‌ها از لاستیکهای مصنوعی ساخته می‌شوند. آدامس ماده‌ای نرم و لاستیکی برای جویدن است که معمولا از مواد اولیه زیر ساخته می‌شود:

رزین: معمولاً برای تقویت ساختار آدامس (Gum) به آن اضافه می‌شود.
پرکننده‌ها: از پرکننده‌ها مانند کربنات کلسیم یا تالک برای ایجاد بافت آدامس استفاده می‌شود.
مواد نگهدارنده: ترکیباتی مانند هیدروکسی تولوئن بوتیله (BHT) که برای افزایش ماندگاری اضافه می‌شوند.
نرم کننده‌ها: از این مواد برای حفظ رطوبت و جلوگیری از سفت شدن آدامس استفاده می‌شود که شامل واکس‌هایی مانند پارافین یا روغنهای گیاهی هستند.
شیرین‌کننده‌ها: شیرین‌کننده‌ها شامل شکر (نیشکر)، شکر (چغندر) و شربت ذرت هستند. در آدامس‌های بدون قند از الکلهای قندی مانند زایلیتول یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام استفاده می‌شود.
طعم دهنده‌ها: این مواد که ممکن است طبیعی یا مصنوعی باشند، برای ایجاد عطر و طعم دلخواه اضافه می‌شوند.

با اینکه اکثر تولید کنندگان آدامس دستور‌العمل‌های دقیق خود را مخفی نگه می‌دارند اما اغلب به رزین، پرکننده، نرم کننده‌ها و آنتی اکسیدان‌ها به عنوان "پایه ترکیب آدامس" اشاره می‌کنند.

آیا مواد تشکیل دهنده آدامس بی خطر هستند؟

به طور کلی، آدامس ماده‌ای بی‌خطر محسوب می‌شود زیرا تمام موادی که در فرآوری آدامس مورد استفاده قرار می گیرند، برای مصرف انسان مناسب بوده و در رده «غذایی» طبقه بندی می‌شوند. با این حال، برخی از مارک‌های آدامس ممکن است حاوی مقادیر کمی از موادی غیرمجاز باشند که حتی در این موارد هم دوز مواد غیرمجاز کمتر از مقداری است که باعث آسیب شود.

هیدروکسی توولن بوتیله (BHT)

BHT یک آنتی اکسیدان است که به عنوان ماده نگهدارنده به بسیاری از غذاهای فرآوری شده افزوده می‌شود و با جلوگیری از سست شدن چربی‌ها مانع از فساد غذا می‌شود. در برخی از مطالعاتی که بر روی حیوانات انجام شده، مصرف دوزهای بالای این ماده سرطان زا بوده، در حالی که در مطالعات مشابه این موضوع تایید نشده است. البته این ماده در دوزهای پایین، حدود 0/25 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن، ایمن تلقی می‌شود.

دی اکسید تیتانیوم

یک ماده افزودنی معمول که برای سفید کردن و ایجاد بافت لطیف به مواد خوراکی اضافه می‌شود، دی اکسید تیتانیوم است. در برخی از مطالعات حیوانی، دوزهای بسیار بالای این ماده برای سیستم عصبی مضر شناخته شده اما نتیجه مطالعات دیگر متفاوت بوده و تأثیرات آن در انسان نسبتاً ناشناخته است.

آسپارتام

آسپارتام یک شیرین‌کننده مصنوعی است و معمولاً در غذاهای بدون قند یافت می‌شود. با وجود ادعاهای زیاد مبنی بر ایجاد طیفی وسیع از مشکلات (سردرد، چاقی و سرطان) توسط این ماده، اما هیج یک تاکنون اثبات نشده‌اند. شواهد مربوط به تاثیر آسپارتام در سندرم متابولیک یا سردرد نیز ضعیف بوده و تصور نمی‌شود که مصرف آسپارتام در مقادیر روزانه مضر باشد.

آدامس باعث کاهش استرس و تقویت حافظه می‌شود!

جویدن آدامس در حین انجام کار می‌تواند در بهبود عملکرد جنبه‌های مختلف مغز از جمله هوشیاری، حافظه، درک و تصمیم‌گیری موثر باشد. مطالعات نشان می‌دهد افرادی که آدامس می‌جوند در تستهای حافظه کوتاه مدت و بلندمدت به ترتیب 24 و 36 درصد بهتر عمل می‌کنند. اینکه چگونه آدامس باعث بهبود حافظه می‌شود کاملاً شناخته نشده، اما یک نظریه به افزایش جریان خون در مغز به دلیل جویدن آدامس، برمی‌گردد.

برخی از مطالعات نیز نشان داده‌اند که جویدن آدامس در شروع کار کمی باعث حواس پرتی شده اما به تمرکز بیشتر در ادامه کار کمک می‌کند. سایر مطالعات نیز این تاثیرات را فقط در 20-15 دقیقه ابتدایی سودمند می‌دانند.

در مطالعات دیگری مشخص شد که جویدن آدامس می‌تواند استرس را کاهش و میزان هوشیاری را افزایش دهد و این موضوع به کاهش سطح هورمونهای استرس زا مانند کورتیزول نسبت داده شد.

آیا جویدن آدامس در کاهش وزن موثر است؟

با توجه به اینکه جویدن آدامس باعث کاهش اشتها و مانع پرخوری می‌شود، در افرادی با تمایل به کاهش وزن می‌تواند کمک‌کننده باشد. یک بررسی نشان می‌دهد که جویدن آدامس بعد از ناهار، با کاهش احساس گرسنگی، مصرف میان وعده در اواخر روز را به حدود 10 درصد کاهش می‌دهد و برخی شواهد نیز نشان می‌دهند که آدامس میزان متابولیسم را به حدود 19 درصد افزایش می دهد. با این حال، در برخی مطالعات مشخص شده که آدامس روی میزان اشتها و انرژی مصرفی در طول یک روز تأثیری نمی‌گذارد و فقط در برخی موارد ممکن است باعث مصرف کمتر تنقلات سالم مانند میوه شود.

آیا آدامس به محافظت از دندانها و کاهش بوی بد دهان کمک می‌کند؟

جویدن آدامس بدون قند می‌تواند از دندانها در برابر ایجاد حفره محافظت کند اما مصرف آدامس‌های معمولی (شیرین شده با شکر) باعث رشد بیشتر باکتریهای "بد" دهان و آسیب به دندانها می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که آدامس‌های شیرین شده با الکل قندی زایلیتول نسبت به انواع بدون قند در جلوگیری از پوسیدگی دندان موثرتر هستند، و زایلیتول تا 75 درصد از رشد باکتری‌هایی که باعث پوسیدگی دندان و بوی بد دهان می‌شوند، جلوگیری می‌کند.

علاوه بر این، جویدن آدامس بعد از غذا جریان بزاق را افزایش داده و در نتیجه قندهای مضر و سایر مواد زائد غذایی که هر دو منبع تغذیه باکتری‌های موجود در دهان هستند را کاهش می‌دهد.

 

سایر فواید آدامس برای سلامتی

علاوه بر فواید فوق، جویدن آدامس فواید دیگری نیز به دنبال دارد:

• از عفونت گوش در کودکان جلوگیری می‌کند: برخی مطالعات نشان داده‌اند که صمغ حاوی زایلیتول می‌تواند از عفونت گوش میانی در کودکان جلوگیری کند.
• در ترک سیگار کمک‌کننده است: جویدن آدامس نیکوتین می‌تواند به افراد در ترک سیگار کمک کند.
• در صورتی که جراحی روده داشته‌اید، جویدن آدامس کمک می‌کند تا بعد از جراحی بهبود یابید: مطالعات نشان داده که استفاده از آدامس بعد از عمل جراحی می‌تواند زمان بهبودی را تسریع نماید.

آیا جویدن آدامس عوارض جانبی دارد؟

در حالی که آدامس (Gum) دارای برخی مزایای بالقوه است اما جویدن بیش از حد آدامس ممکن است عوارض جانبی ناخواسته‌ای را به دنبال داشته باشد. الکلهای قندی که برای شیرین‌سازی آدامس‌های بدون قند مورد استفاده قرار می‌گیرند، ملین هستند و جویدن مقدار زیادی آدامس بدون قند می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی گوارشی و اسهال شود. علاوه بر این، تمام الکلهای قندی می توانند برای افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) مشکلات گوارشی ایجاد کنند. از طرفی استفاده از آدامس شیرین شده با شکر نیز برای دندانها مضر است، زیرا قند توسط باکتری‌های بد دهان هضم شده و باعث افزایش پلاک روی دندان و در نهایت پوسیدگی آن می‌شود. مصرف بیش از حد قند با عوارضی مانند چاقی، مقاومت به انسولین و دیابت نیز همراه است.

جویدن بیش از حد آدامس می‌تواند باعث مشکلاتی در فک مانند اختلال گیجگاهی فکی شود، که فرد در هنگام جویدن احساس درد می‌کند.

در یک بررسی که اخیرا صورت گرفته، رابطه‌ای بین جویدن مرتب آدامس، میگرن و سردردهای تنشی در افراد مستعد این شرایط نشان داده می‌شود، اما تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود آیا آدامس در واقع باعث بروز این سردردها می‌شود یا خیر.