خشکی دهان زمانی رخ می‌دهد که غدد بزاقی در دهان بزاق کافی تولید نکنند. این شرایط باعث ایجاد احساس خشکی در دهان شده و می‌تواند علائم دیگری مانند بوی بد دهان، خشکی گلو و ترک لب ها را نیز ایجاد کند.
بزاق بخشی ضروری از روند هضم بوده و به مرطوب‌سازی و تجزیه غذا کمک می‌کند. علاوه بر این، ترشح بزاق به عنوان یک مکانیسم دفاعی مهم برای کمک به بدن در حفظ سلامت دندان، محافظت از دهان در برابر بیماریهای لثه و پوسیدگی دندان نیز محسوب می‌شود.
خشکی دهان به خودی خود یک بیماری جدی نیست، اما گاهی علامت یک مشکل اساسی دیگر است که نیاز به درمان دارد و یا ممکن است منجر به عوارضی مانند پوسیدگی دندان شود.
چه عواملی باعث خشکی دهان می‌شود؟
بسیاری از مواردی که باعث خشکی دهان می‌شوند غالباً از کمبود آب بدن حاصل می‌شود. برخی شرایط مانند دیابت می‌تواند بر تولید بزاق تأثیر گذاشته و منجر به خشکی دهان شود.
برخی از دلایل خشکی دهان عبارتند از:
- استرس و اضطراب
- سیگار کشیدن
- استفاده از ماری جوانا
- مصرف داروهای آرام بخش
- نفس کشیدن از طریق دهان
- مصرف برخی از داروها از جمله برخی داروهای آنتی هیستامین، ضد افسردگی و کم کننده اشتها
- پرتودرمانی سر یا گردن
- برخی از اختلالات خود ایمنی، مانند سندرم شوگرن
- مسمومیت بوتولیسم
- سالخوردگی
قبل از قطع هر دارویی که ممکن است باعث خشکی دهان شود، با پزشک خود صحبت کنید.
نکاتی برای جلوگیری از خشکی دهان در منزل
خشکی دهان معمولاً یک مشکل موقتی و قابل درمان است و در بیشتر موارد با انجام یک یا چند عمل ساده می‌توان از علائم آن در خانه جلوگیری کرده و آن را تسکین داد:
- - مرتباً آب بنوشید.
- - یخ بمکید.
- - از مصرف الکل، کافئین و تنباکو اجتناب کنید.
- - مصرف نمک و شکر را محدود کنید.
- - هنگام خواب از یک مرطوب کننده هوا در اتاق استفاده کنید.
- - از آدامس بدون قند یا آبنبات بدون قند استفاده کنید.
علاوه بر این، مسواک زدن و استفاده روزانه از نخ دندان و انجام معاینه دندان (حداقل دو بار در سال) بسیار مهم است. مراقبت از دهان و دندان به جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری لثه، که ممکن است از خشکی دهان ناشی شود، کمک می‌کند. اگر خشکی دهان به دلیل یک بیماری زمینه‌ای ایجاد شده باشد، ممکن است نیاز به درمان‌های دیگری نیز باشد.
شرایطی که باعث خشکی دهان می‌شود
اگر دهان شما خشک است، ممکن است به یکی از این موارد زیر دچار شده باشید:
- دیابت
- برفک دهانی (عفونت مخمر در دهان)
- بیماری آلزایمر
- فیبروز سیستیک
- اچ آی وی و ایدز
- سندرم شوگرن
درمان خشکی دهان
معمولا پزشک تمام داروهای مصرفی بیمار را بررسی کرده و اگر مصرف یکی از آنها علت خشکی دهان باشد، در صورت نیاز میزان مصرف و یا نوع دارو را تغییر می‌دهد. پزشک همچنین ممکن است بزاق مصنوعی و یا داروهایی برای افزایش تولید بزاق در دهان تجویز نماید.
انجام تحقیقات بیشتر در آینده ممکن است منجر به پیدایش درمان‌هایی برای ترمیم یا بازسازی غدد بزاقی، برای درمان خشکی دهان شوند.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده علائم زیر با پزشک یا دندانپزشک خود صحبت کنید:
- احساس خشکی در دهان یا گلو
- بزاق غلیظ
- زبان خشک
- لبهای ترک خورده
- مشکل جویدن یا بلعیدن
- تغییر حس چشایی
- بوی بد دهان
اگر فکر می‌کنید دارویی باعث خشکی دهان شما شده و یا علائم فوق را تجربه می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک ممکن است آزمایش خون تجویز کرده و میزان ترشح بزاق را اندازه گیری کند تا علت خشکی دهان را تشخیص داده و گزینه های درمانی را پیشنهاد دهد. در صورتی که به طور مداوم خشکی دهان دارید، مراجعه به دندانپزشک برای بررسی علائم پوسیدگی دندان نیز مهم است.
