تیر کشیدن دندان (Throbbing tooth) ممکن است نشانه‌ای از یک دندان آسیب دیده باشد. پوسیدگی دندان، وجود حفره در دندان و عفونت در دندان یا لثه ممکن است باعث تیر کشیدن دندان شوند. دندان درد یا پالپیت معمولا در اثر عفونت یا التهاب در دندان ایجاد می‌شود. مایع صورتی درون دندان (پالپ) که حاوی بافت، اعصاب و رگ های خونی است به سالم و زنده نگه داشتن آن کمک می‌کند. وجود حفره یا ترک در دندان باعث ورود هوا و میکروبها به داخل دندان، تحریک اعصاب و درد دندان می‌شود. معمولا تیر کشیدن دندان با بروز علائم دیگری مانند درد مداوم، درد شدید هنگام جویدن، درد در هنگام خوردن خوراکیهای شیرین، دندانهای حساس (در اینجا بیشتر بخوانیم)، درد یا حساسیت در دهان یا فک، تورم دهان یا لثه، طعم و بوی بد دهان، چرک یا مایع سفیدرنگ و تب همراه است. در ادامه به برخی از دلایل احتمالی تیر کشیدن دندان و درمانهای مربوط به آنها اشاره شده است.

1- پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان یا حفره شایع ترین دلیل درد دندان است و زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها لایه بیرونی مینای دندان را از بین می‌برند. باکتریها بخشی از سلامت طبیعی دهان هستند، اما مصرف مقدار زیاد قند و غذاها باعث ایجاد باکتری های بد بر روی دندان ها می‌شود. برخی باکتریها با تولید اسید منجر به سوراخ شدن دندان و بعضی از انواع دیگر باعث ایجاد پلاک بر روی دندانها می‌شوند. پوسیدگی دندان ممکن است به صورت لکه های کوچک سفید، قهوه ای یا سیاه بر روی دندان ها ظاهر شود. در این حالت دندانپزشک با ترمیم و پر کردن سوراخ ایجاد شده، تمیز کردن دندان ها و از بین بردن پلاک و تجویز آنتی بیوتیک برای از بین بردن عفونت، به درمان کمک می‌کند.

2- آبسه دندان

آبسه معمولا در نتیجه عفونت یا التهاب دندان و با از بین رفتن بخشی از پالپ داخل دندان ایجاد می‌شود. در صورتی که دندان آسیب دیده به سرعت درمان نشود، وجود سوراخ یا ترک می‌تواند باعث ورود باکتریها و ایجاد آبسه شود. درمان آبسه دندان به روشهای زیر انجام می‌شود:

• استفاده از آنتی بیوتیک برای از بین بردن عفونت باکتریایی ( در اینجا بیشتر بخوانیم)
• تخلیه و تمیز کردن آبسه
• تمیز کردن و معالجه لثه ( در صورت وجود بیماری لثه)
• کانال ریشه یا عصب کشی (اگر آبسه در اثر پوسیدگی یا ترک دندان ایجاد شود.)
• کاشت (جایگزینی دندان با یک مصنوعی)

3- شکستگی دندان

شکستگی، ترک یا شکاف دندان است که با جویدن یک خوراکی سفت مانند یخ اتفاق می‌افتد. شکستگی دندان ممکن است به دلیل افتادن شخص، ضربه خوردن و یا به مرور ایجاد شود. در اثر شکستگی ممکن است چیزهایی مانند باکتریها، ذرات غذا، آب و هوا وارد دندان شده و با تحریک و آلوده کردن پالپ و اعصاب باعث درد شوند.

درمان شکستگی با چسب دندان، قرار دادن روکش و یا پرکردن دندان و یا در صورت نیاز عصب کشی انجام می‌شود.

4- آسیب دندان پر شده

گاز گرفتن، جویدن و یا دندان قروچه ممکن است باعث آسیب به دندان پر شده و تراشیده شدن،‌ ریختن،‌ ترک خوردن و ساییده شدن بخش پر شده و احساس درد شود. دندانپزشک معمولا با پرکردن و ترمیم بافت و در صورتی که آسیب زیاد باشد، با قرار دادن یک تاج بر روی دندان مشکل را برطرف می‌کند.

5- لثه های آلوده

عفونت یا ورم لثه می‌تواند منجر به بیماری لثه یا پریودنتیت شود. بیماری لثه دلیل اصلی از دست دادن دندان در بزرگسالان است. در واقع باکتری های لثه آلوده در اطراف ریشه دندان جمع شده و باعث ایجاد عفونت در بافت لثه و دندان درد می‌شود.

عفونت لثه معمولا به دلایل زیر ایجاد می‌شود:

• درست تمیز نکردن دهان و دندان ها
• رژیم روزانه نامناسب
• تغییرات هورمونی
• مصرف انواع داروها
• بیماریهایی مانند دیابت و سرطان
• ژنتیک

در بیماری لثه ممکن است لثه ها از روی دندان کنار رفته و استخوانی که دندان ها را در جای خود نگه می‌دارد بشکند، این موضوع می‌تواند باعث شل شدن دندان ها و ایجاد حفره در آنها شود.

عفونت لثه معمولا با مصرف آنتی بیوتیک درمان می‌شود و گاهی ممکن است به تمیز کردن پلاک از روی دندان هم نیاز باشد. در موارد خفیف استفاده از دهان شویه دارویی هم می‌تواند به تسکین درد لثه و دندان کمک کند. اما در موارد شدید، از جراحی برای درمان استفاده می شود.

6- دندان قروچه

ساییدن دندانها بر روی هم یا دندان قروچه معمولاً در زمان خواب و به دلیل استرس، ژنتیک و رشد بیش از حد عضلات فک اتفاق می‌افتد. دندان قروچه باعث درد دندان، لثه و فک شده و با فرسودن دندان منجر به ایجاد حفره، درد و شکستگی دندان می‌شود.

فرسایش دندان معمولا با علائم زیر همراه است:

• ترک های کوچک یا زبر در لبه های دندان
• نازک شدن دندان ها (لبه ها کمی شفاف به نظر می‌رسند.)
• دندانهای حساس (خصوصاً به نوشیدنی ها و غذاهای گرم، سرد و شیرین)
• دندانهای گرد شده
• دندانها و پر شدگی های تراش خورده یا دندانه دار
• زرد شدن دندان ها

درمان علت ساییدن و فشردن دندان ها به توقف درد دندان کمک می‌کند. استفاده از محافظ دهان در هنگام خواب، تمرین روشهای کاهش استرس یا مشاوره با متخصص بهداشت روان هم می‌تواند برای جلوگیری از ساییدن دندان ها موثر باشد.

7- تاج شل

تاج یا پوشش دندان معمولاً کل دندان تا زیر لثه را می‌پوشاند و اگر دندان شکسته شده و یا حفره خیلی بزرگی در آن ایجاد شده باشد، ممکن است از تاج فلزی، سرامیکی یا چینی برای ترمیم استفاده شود.

تاج ممکن است در اثر سایش سست شده، تراش یا ترک بخورد. در واقع فشار دادن یا ساییدن دندان ها بر روی هم ممکن است به تاج آسیب برساند و باعث تیر کشیدن دندان ها شود. در این حالت باکتری ها زیر تاج قرار گرفته و با آلوده کردن باعث ایجاد درد عصبی می‌شوند.

8- رویش دندان

دندان های در حال رشد جدید می‌توانند باعث درد در لثه ها، فک و دندانهای اطراف شوند، مانند دندان درآوردن در نوزادان و کودکان و دندان عقل در بزرگسالان. اگر از رشد دندان در لثه به هر دلیلی جلوگیری شود، دندان تحت تاثیر قرار گرفته و ممکن است در جهت نادرستی رشد کند. شرایط زیر ممکن است باعث رشد نامناسب دندانها و دندان نهفته شود:

• تراکم زیاد دندانها
• دندان شیری که به موقع نیفتاده است.
• کیست در دهان
• ژنتیک

دندان نهفته می‌تواند به ریشه دندانهای کناری آسیب برساند. دندان تازه رشد کرده یا نهفته ممکن است باعث حرکت یا شل شدن دندان های دیگر و ایجاد درد در لثه و دندان شود. درد و حساسیت دندان ها در این حالت با استفاده از یک ژل بی حس کننده خوراکی یا داروهای ضد درد برطرف می‌شود، اما درمان دندان نهفته، با جراحی جزئی برای برداشتن دندانهای اضافی و باز کردن فضای مناسب برای دیگر دندانها انجام می‌شود.

علاوه بر عوامل گفته شده دلایل دیگری هم ممکن است در تیر کشیدن دندانها نقش داشته باشند:

• باقی‌مانده غذا در بین دندان ها
• عفونت سینوس (درد در پشت دندانها)
• بیماری قلبی، مانند آنژین (درد در اطراف دندان ها و فک)

چه موقع به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

عفونت دندان می‌تواند به استخوان فک و صورت، گلو و سر منتقل شود. بنابراین اگر علائمی مانند احساس درد بیش از یک روز، درد در هنگام گاز گرفتن و جویدن، تب، ورم، لثه قرمز رنگ، طعم یا بوی بد دهان، مشکل در بلعیدن و یا دندان شکسته دارید، بلافاصله با دندانپزشک تماس بگیرید و اگر نمی‌توانید، برای تسکین درد از روشهای زیر استفاده کنید:

• دهان خود را با آب نمک گرم بشویید.
• برای از بین بردن غذا یا پلاک بین دندان ها، به آرامی از نخ دندان استفاده کنید.
• از کمپرس سرد بر روی فک استفاده کنید.
• داروهای ضد درد مانند استامینوفن مصرف کنید.
• برای بی حسی لثه ها روغن میخک بر روی آنها قرار دهید.