اگزما (Skin eczema) یک بیماری پوستی است که در آن لکه‌های پوستی ملتهب،‌ ترک خورده و زبر همراه با خارش و گاهی تاول ظاهر می‌شوند. اگزما مسری نیست و با مصرف غذاهای خاصی مانند آجیل و لبنیات و یا قرار گرفتن در معرض محرک‌های محیطی مانند دود، گرده، برخی از صابونها و عطرها بروز می‌کند.

اگزما در اکثر موارد خفیف و شایعترین علائم آن پوست خشک و پوسته پوسته، گرگرفتگی پوست، خارش و زخم های باز است که ممکن است در کودکان و بزرگسالان متفاوت باشد. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری قبل از 5 سالگی به آن مبتلا می‌شوند و در 60 درصد آنها علائم در سن بلوغ از بین می‌رود. علائم این بیماری ممکن است در دوره‌هایی‌ تشدید شده و در مواقع دیگر بهبود یافته و یا به طور کلی برطرف شود. هیچ درمانی برای اگزما وجود ندارد، اما راهکارهای خانگی زیادی وجود دارد که به کنترل علائم و تسکین بیماری کمک می‌کنند.

درمانهای خانگی اگزمای پوستی

1- ژل آلوئه ورا

ژل آلوئه ورا که از برگهای این گیاه به دست می‌آید، برای درمان طیف وسیعی از بیماریها استفاده می‌شود و یکی از کاربردهای آن تسکین اگزما است. این ژل خاصیت آنتی باکتریال، ضد میکروبی، تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و التیام زخم دارد. آلوئه ورا با خواص ضد باکتری و ضد میکروبی از بروز عفونتهای پوستی که بیشتر به دلیل خشکی و ترک پوست ایجاد می‌شود جلوگیری می‌کند. علاوه بر این،‌ خاصیت ترمیم زخم آلوئه ورا می‌تواند پوست آسیب دیده را تسکین دهد.

بهتر است ژل را مستقیماً از برگهای این گیاه گرفته و یا از محصولاتی بدون مواد نگهدارنده، الکل، مواد معطر و رنگ استفاده کنید، چون این مواد باعث تحریک بیشتر پوست حساس می‌شوند. برای بررسی حساسیت پوست ابتدا مقدار کمی ژل را بر روی پوست قرار داده و در صورت عدم بروز حساسیت از آن استفاده کنید.

2- سرکه سیب

با وجود اینکه خاصیت اسیدی سرکه سیب ممکن است به بافت نرم پوست آسیب برساند،‌ اما گزارشات نشان می‌دهد که این درمان خانگی به بهبود اگزما کمک می‌کند.

سرکه سیب باعث تعادل سطح اسیدیته پوست می‌شود
پوست به طور طبیعی اسیدی است،‌ اما پوست افراد مبتلا به اگزما کمی خاصیت اسیدی خود را از دست داده است که این موضوع می‌تواند قدرت دفاعی پوست را ضعیف کند. استفاده از سرکه سیب رقیق شده به تعادل سطح اسیدیته پوست کمک می‌کند، اما سرکه رقیق نشده ممکن است باعث سوختگی آن شود.
بسیاری از صابون ها، شوینده ها و پاک کننده ها با خاصیت قلیایی، اسیدیته پوست را از بین برده و باعث آسیب پذیری پوست می‌شوند. به همین دلیل شستشو با برخی صابون ها می‌تواند باعث بدتر شدن اگزما شود.

سرکه سیب با باکتری ها مبارزه می‌کند
مطالعات نشان می‌دهد که سرکه سیب با باکتری ها مقابله کرده و استفاده از آن بر روی پوست، از آلودگی پوست جلوگیری می‌کند. برای استفاده از سرکه سیب بهتر است یک فنجان آب گرم و یک قاشق غذاخوری سرکه را مخلوط کنید. محلول را بر روی پنبه یا گاز ریخته و آن را با یک پارچه نخی تمیز بپوشانید و به مدت 3 ساعت بر روی اگزما قرار دهید.
همچنین می‌توانید دو فنجان سرکه سیب را به یک وان آب گرم اضافه کرده و پوست بیمار را به مدت 20-15 دقیقه در آن قرار دهید. سپس بدن را کاملاً شسته و خشک کنید و بلافاصله پس از خارج شدن از حمام پوست را مرطوب کنید.

3- سفید کننده

اگرچه ممکن است خطرناک به نظر برسد، اما تحقیقات نشان می‌دهد که سفید کننده به دلیل خواص ضد باکتری و ضد التهابی باعث کاهش علائم اگزما می‌شود.

برای این کار بهتر است از سفید کننده معمولی و با غلظت 6 درصد استفاده کنید و نصف فنجان از آن را در وان آب ریخته و یا یک قاشق چای خوری از آن را در یک گالن آب حل کنید. پس از 10-5 دقیقه استفاده از آن، بدن را کاملاً با آب گرم شسته و پوست را به آرامی خشک کنید. برای جلوگیری از خشک شدن پوست می‌توانید از آب ولرم استفاده کنید و بلافاصله پس از خشک کردن، آن را مرطوب کنید.

در صورتی که با استفاده از این مواد احساس ناراحتی، تحریک و قرمزی پوست دارید و یا مبتلا به آسم و یا مشکلات تنفسی هستید، نباید از آن استفاده کنید.

4- بلغور جو دوسر

لوسیون بلغور جو دوسر دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است که باعث بهبود خشکی، زبری و خارش پوست می‌شود.

بلغور جو دوسر را در یک وان آب گرم ریخته و از آن برای ترمیم پوست خود استفاده کنید. لوسیون ها و کرم های حاوی بلغور جو دوسر نیز در بازار موجود است. بلغور جو دوسر برای تمام سنین بی خطر است، اما افرادی که به جو دوسر حساسیت دارند نباید از آن استفاده کنند. همچنین افرادی که به گلوتن (در اینجا بیشتر بخوانیم) حساسیت دارند نیز باید در مصرف آن احتیاط کنند.

5- حمام کردن

پوست افراد مبتلا به اگزما به رطوبت اضافی نیاز دارد و استحمام این رطوبت را در پوست تامین می‌کند. استحمام بخش مهمی از درمان اگزما است و در صورتی که به درستی انجام نشود،‌ می‌تواند به پوست آسیب برساند و اگزما را بدتر کند. استفاده از آب خیلی گرم یا سرد، استفاده از صابون نامناسب، مرطوب نکردن پوست پس از استحمام و شستشوی بیش از حد باعث بدتر شدن شرایط می‌شود. بهتر است:

• حداقل روزی یک بار دوش بگیرید.
• از آب ولرم استفاده کنید.
• استحمام را به 15-10 دقیقه محدود کنید.
• از مالش پوست خودداری کنید.
• به جای صابون از شوینده‌های غیر محرک استفاده کنید.
• پس از استحمام پوست را به آرامی با حوله خشک کرده و بعد از حدود 3 دقیقه با استفاده از یک مرطوب کننده پوست خود را مرطوب کنید.

6- روغن نارگیل

روغن نارگیل حاوی اسیدهای چرب سالمی است که می‌تواند رطوبت پوست را تامین کرده و به افرادی با پوست خشک و اگزما کمک کند. روغن نارگیل را پس از استحمام و به مدت چند بار در روز بر روی پوست خود قرار دهید. می‌توانید از این روغن قبل از خواب و در تمام طول شب نیز استفاده کنید. روغن نارگیل به طور کلی در دمای اتاق جامد است، اما با قرار گرفتن بر روی پوست و با گرمای بدن به مایع تبدیل می‌شود. استفاده از این روغن به افرادی که به نارگیل حساسیت دارند توصیه نمی‌شود.

7- عسل

عسل یک ماده ضد باکتری و ضد التهاب طبیعی است که مدتهاست برای التیام زخم استفاده می‌شود. عسل به بهبود زخم ها و تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک کرده و به بدن در مبارزه با عفونتها کمک می‌کند. استفاده از عسل بر روی اگزما ضمن مرطوب سازی پوست و ترمیم از بروز عفونت نیز جلوگیری می‌کند. استفاده از عسل مانوکا (از گیاهی با همین نام در نیوزلند به دست می‌آید.) هم بسیار مفید است.

8- روغن درخت چای

روغن درخت چای از برگهای درخت Melaleuca alternifolia (درختی بومی در استرالیا) به دست می‌آید و مردم اغلب از این روغن برای رفع مشکلات پوستی، از جمله اگزما استفاده می‌کنند.
روغن درخت چای دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و ترمیم زخم است، که به رفع خشکی پوست، خارش و جلوگیری از عفونت نیز کمک می‌کند. بهتر است برای استفاده از این روغن، آن را با روغن بادام و یا روغن زیتون مخلوط و استفاده کنید.

9- تغییر رژیم غذایی

اگزما یک بیماری التهابی است که باعث التهاب، قرمزی و زخم می‌شود. مصرف برخی از غذاها مانند ماهی، سبزیجات با برگ سبز، میوه‌ها، لوبیا و عدس، زردچوبه و دارچین به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کنند. در مقابل بهتر است غذاهایی مانند لبنیات، تخم مرغ، سویا و گندم از رژیم غذایی حذف شده و یا کمتر استفاده شوند.

10- صابون ها و شوینده های ملایم

مواد شیمیایی موجود در شوینده‌های لباس می‌تواند اگزما را تشدید کند، اما استفاده از پاک کننده های ملایم، بدون رنگ و عطر باعث تحریک کمتر پوست می‌شوند. باقی ماندن نرم کننده بر روی لباس نیز به دلیل وجود مواد معطر و شیمیایی موجود در آن باعث تحریک پوست می‌شود. علاوه بر این،‌ افراد مبتلا به اگزما بهتر است به جای استفاده از صابونهای قلیایی از صابونها و پاک کننده های ملایم و مناسب تری استفاده کنند.

11- از گرمای شدید خودداری کنید.

نشستن در کنار شومینه یا بخاری و قرار گرفتن در هوای گرم و خشک، با کم آب کردن پوست و تشدید خارش اگزما باعث بدتر شدن علائم می‌شود.
پس بهتر است در ماههای سرد و خشک مانند زمستان از مرطوب کننده استفاده کرده و از نزدیک شدن بیش از حد به بخاری و شومینه خودداری کنید.

12- از هوای سرد دوری کنید.

بادهای سرد و شدید زمستانی باعث خشک شدن پوست و تحریک اگزما می شوند. سعی کنید در هوای سرد حتما پوستتان را بپوشانید و از سرما دور نگه دارید.

برخی از داروهای خانگی مناسب برای نوزادان و کودکان

بسیاری از داروهای خانگی برای نوزادان و کودکان مناسب هستند، اما بهتر است قبل از استفاده از آنها حتما با پزشک خود صحبت کنید.

• از پوشاندن لباسهای گرم به کودک خودداری کنید، زیرا تعریق باعث تشدید اگزما، ایجاد بثورات پوستی و خارش می‌شود.
• برای جلوگیری از خراشیده شدن پوست نوزادان از دستکش استفاده کنید.
• از مرطوب کننده‌های ملایم استفاده کنید و مراقب باشید که به چشم و بینی کودک وارد نشود.
• قبل از استفاده از سرکه سیب و یا سفید کننده حتما از یک پزشک مشورت بگیرید.
• حمام بلغور جو دوسر برای کودکان بی خطر است اما بهتر است با چشم تماس نداشته باشد.
• از شستشوی مداوم خودداری کنید، بیشتر نوزادان و کودکان معمولا فقط به یک یا دو بار استحمام در هفته نیاز دارند. استحمام کمتر به جلوگیری از خشکی پوست کمک می‌کند.
• از دستمال مرطوب بدون عطر و الکل استفاده کنید. استفاده از دستمالهای بدون این مواد تحریک کننده و دارای مواد تسکین دهنده مانند آلوئه ورا می‌تواند مفید باشد.
• از شامپوهای مخصوص اگزما برای کودکان استفاده کنید.

در واقع هیچ درمانی برای اگزما وجود ندارد و استفاده از داروهای خانگی به کنترل و بهبود علائم کمک می‌کنند. اما اگر اگزما شدید باشد و یا به درمان های خانگی پاسخ ندهد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.