رانیتیدین (Ranitidine) به گروهی از داروها موسوم به مسدود کننده‌های هیستامین دو تعلق دارد که با کاهش میزان اسید تولید شده توسط معده عمل می‌کند. از رانیتیدین برای درمان و جلوگیری از زخم معده و روده و همچنین ناراحتی‌هایی مربوط به تولید اسید بیش از حد معده، استفاده می‌شود.

رانیتیدین برای درمان بیماری رفلاکس معده و سایر مشکلاتی که در آن اسید از معده به مری برگشته و باعث سوزش معده می‌شود نیز کاربرد دارد.

دوز و موارد مصرف رانیتیدین

رانیتیدین به صورت محلول تزریقی 25 میلی گرم در میلی لیتر، شربت 15 میلی گرم در میلی لیتر، قرص 75 میلی گرم،‌ 150 میلی گرم و 300 میلی گرم و کپسول 150 میلی گرم و 300 میلی گرم وجود دارد.

از این دارو در درمان رفلاکس معده،‌ زخم معده،‌ ازوفاژیت فرسایشی (التهاب مری)،‌ شرایط فوق ترشحی (اختلالاتی که به دلیل ترشح زیاد اسید معده ایجاد می‌شود.) طبق نظر پزشک و با دوزهای متفاوت استفاده می‌شود.

این دارو برای درمان بیماری هایی مانند زخم معده و اثنی عشر،‌ رفلاکس معده،‌ ازوفاژیت فرسایشی در کودکان نیز تجویز می‌شود.

تداخلات دارویی رانیتیدین

این دارو تنها با داروی یونافارنیب تداخل دارویی ایجاد می‌کند.

عوارض جانبی رانیتیدین

از عوارض مصرف رانیتیدین سردرد است و استفاده از این دارو ممکن است با عوارض جانبی بسیار کمی از جمله درد شکم، آلوپسی (ریزش تمام یا بخشی از مو در نقطه‌ای از بدن)، گیجی، یبوست، اسهال، سرگیجه، حساسیت بیش از حد، حالت تهوع، استفراغ، کم خونی، انتروکولیت نکروزان در جنین یا نوزاد (آسیب به بافت روده کوچک یا بزرگ که باعث التهاب روده و در برخی از موارد ایجاد سوراخ در آن می‌شود.) و در موارد نادر با پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)، ترومبوسیتوپنی (کاهش تعداد پلاکت در خون)،‌ پانسیتوپنیا ( اختلال در تولید گلبولهای سفید، قرمز و پلاکت به دلیل مشکل در مغز استخوان)،‌ آگرانولوسیتوز (نوعی بیماری مربوط به کاهش تعداد گلبولهای سفید خون)، کم خونی همولیتیک ایمنی اکتسابی (یک بیماری خود ایمنی که در آن سرعت تخریب گلبولهای قرمز از سرعت تولید آنها بیشتر است.)، آرترالژی (درد مفصل) و میالژی (درد عضلانی) همراه باشد.

موارد منع مصرف

در صورت حساسیت بیش از حد به رانیتیدین یا اجزای به کار رفته در فرمولاسیون آن نباید مورد استفاده قرار گیرد.

هشدارها

• در صورتی که مصرف دارو به مدت 8-6 هفته در درمان بیماری رفلاکس معده به مری موثر نباشد، دوز دارو نباید افزایش پیدا کند.
• درمان طولانی مدت با این دارو ممکن است باعث اختلال در جذب ویتامین B12 و کمبود این ویتامین در بدن شود. میزان این کمبود به دوز مصرفی، جنسیت (زنان بیشتر از مردان) و سن بیمار(بیشتر در سنین کمتر از 30 سال) بستگی دارد.
• در صورت وجود اختلالات کبدی و کلیوی باید در مصرف آن احتیاط شود.
• مصرف آن در بیماران مبتلا به پورفیری حاد (بیماری مربوط به سیستم عصبی) توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث خطر حمله ناگهانی شود.
• در بیماران بالای 50 سال و با اختلالات کبدی یا کلیوی، حالت سردرگمی گزارش شده که معمولا با گذشت 4-3 روز پس از قطع مصرف از بین می‌رود.
• در صورت مصرف همزمان این دارو با داروهای دیگر، به خصوص کاهش دهنده‌های اسیدی معده، پزشک باید در جریان قرار گیرد.

مصرف در دوران بارداری و شیردهی

استفاده از رانیتیدین در دوران بارداری احتمالا بی خطر است، زیرا مطالعات حیوانی خطر خاصی را نشان نمی‌دهد. علاوه بر این، مطالعات انسانی در این زمینه دسترس نیست و یا هیچ خطری را نشان نمی‌دهد. ولی مصرف این دارو به دلیل وارد شدن آن به شیر مادر، در زمان شیردهی توصیه نمی‌شود.

منابع:
reference.medscape.com, drugs.com