لخته خون توده‌ای از خون است که از حالت مایع به حالت ژل مانند یا نیمه جامد تبدیل شده است. لخته شدن (Blood Clotting) یک روند ضروری است که از دست دادن بیش از حد خون در مواردی مانند آسیب دیدگی یا بریدگی را متوقف می‌کند. اما وقتی لخته در داخل یکی از رگهای بدن تشکیل شود، همیشه به خودی خود حل نشده و می‌تواند یک وضعیت بسیار خطرناک باشد.
لخته خون بی حرکت به طور کلی به بدن آسیب نمی‌رساند، اما اگر لخته با جریان خون حرکت کند می‌تواند باعث انسداد جزئی یا کامل جریان خون شود. انسداد شریان ممکن است از رسیدن اکسیژن به بافتهای آن ناحیه جلوگیری کند و در صورت عدم درمان به موقع، منجر به آسیب یا مرگ بافت شود.
انواع لخته خون
سیستم گردش خون از رگها و عروق تشکیل شده است که خون را در بدن منتقل می‌کنند. لخته خون ممکن است در وریدها یا عروق ایجاد شود. وقتی لخته خون در شریان یا سرخرگ (مسئول انتقال خون از قلب به اندامها) ایجاد می‌شود، به آن لخته شریانی می‌گویند. در این نوع لخته علائم بلافاصله بروز می‌کند و فرد نیاز به درمان فوری دارد. علائم لخته شریانی شامل درد شدید، فلج شدن قسمتهای مختلف بدن یا هر دو مورد است و می‌تواند منجر به حمله یا سکته قلبی ( در اینجا بیشتر بخوانیم) شود.
لخته خونی که در ورید یا سیاهرگ (مسئول انتقال خون از اندامها به قلب) ایجاد می‌شود، لخته وریدی نامیده می‌شود. این لخته‌ها با سرعت کمتری تشکیل می‌شوند، اما هنوز تهدید کننده زندگی هستند.
ترومبوز سیاهرگی عمقی
لخته شدن وریدی عمقی (DVT) زمانی اتفاق می‌افتد که در یکی از رگهای اصلی در اعماق بدن لخته ایجاد شود. این اتفاق معمولاً در رگهای پا دیده می‌شود، اما ممکن است در بازوها، لگن، ریه ها یا حتی مغز نیز اتفاق بیفتد.
هیچ راهی برای اطلاع از وجود لخته خون در بدن، بدون کمک یک پزشک وجود ندارد و لخته خون ممکن است بدون علائم واضح وجود داشته باشد. پس بهتر است با برخی از علائم و نشانه‌های هشدار دهنده اولیه لخته شدن خون در پا، بازو، قلب، شکم، مغز و ریه‌ها بیشتر آشنا شویم:
لخته شدن خون در پا یا بازو
لخته شدن خون در پا یا بازو می‌تواند علائم مختلفی از جمله تورم، درد، بی حسی، احساس گرما و تغییر رنگ قرمز داشته باشد.
نوع علائم به اندازه لخته بستگی دارد، به همین دلیل ممکن است فرد هیچ علامتی نداشته باشد و یا یک تورم جزئی و بدون درد داشته باشد. اما اگر لخته بزرگ باشد تورم با درد فراوان در پا ظاهر می‌شود. معمولاً لخته خون در هر دو پا یا هر دو بازو به طور همزمان ایجاد نمی‌شود.
لخته شدن خون در قلب، یا حمله قلبی
لخته شدن خون در قلب باعث حمله قلبی می‌شود. احتمال ایجاد لخته در قلب کم است ولی بعید نیست. لخته شدن خون در قلب می‌تواند باعث درد در سینه و یا احساس سنگینی شود. سبکی سر و تنگی نفس از علائم دیگر آن هستند.
لخته شدن خون در شکم
درد و تورم شدید شکم می‌تواند به دلیل لخته شدن خون در جایی از شکم ایجاد شود. البته این علائم با علائم ویروس معده یا مسمومیت غذایی مشابه هستند و تشخیص صحیح آنها به نظر متخصص نیاز دارد.
لخته شدن خون در مغز، یا سکته مغزی
لخته شدن خون در مغز یا سکته مغزی (در اینجا بیشتر بخوانیم) معمولا با سردرد ناگهانی و شدید و علائمی مانند مشکل ناگهانی در گفتار یا بینایی همراه است.
لخته شدن خون در ریه ها، یا آمبولی ریه
لخته خونی که به ریه‌ها می‌رسد آمبولی ریوی نامیده می‌شود و علائم آن عبارتند از:
- تنگی نفس ناگهانی که ناشی از ورزش نیست.
- درد در قفسه سینه
- تپش قلب یا ضربان قلب سریع
- مشکلات تنفسی
- سرفه کردن خونی
عوامل خطر لخته خون چیست؟
برخی از عوامل خطر احتمال بروز لخته خون را افزایش می‌دهند. بستری شدن طولانی مدت و بعد از یک عمل جراحی بزرگ، خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، عوامل دیگری ممکن است بدن را در معرض خطر لخته خون قرار دهند:
- سن؛ به خصوص سن بالای 65 سال
- سفر طولانی؛ هر مسافرتی که فرد بیش از چهار ساعت در یک جا بنشیند.
- استراحت در رختخواب یا بی تحرک بودن برای مدت طولانی
- چاقی
- بارداری
- سابقه خانوادگی لخته شدن خون
- سیگار کشیدن
- سرطان
- مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری یا هورمونهای استروژن (به ویژه در زنانی که سیگار می‌کشند)
- بیماری کبد یا کلیه
- برخی از اختلالات ژنتیکی
- دیابت
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
تشخیص وجود لخته خون تنها با توجه به علائم آن بسیار دشوار است و تقریباً 50 درصد افراد مبتلا به DVT هیچ علامتی ندارند. به همین دلیل بهتر است هر زمان که احساس نیاز کردید، مانند زمانی که دچار تنگی نفس ناگهانی، فشار بر قفسه سینه و مشکل در تنفس، قدرت تکلم و بینایی می‌شوید، حتما به یک پزشک مراجعه کنید.
نظرات مشتریان ما
نظری ثبت نشده است