یبوست یکی از رایج ترین مشکلات گوارشی است که به حرکات روده‌ای سخت و خشک و یا اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته گفته می‌شود.

چه عواملی باعث یبوست می شود؟

وظیفه اصلی روده بزرگ جذب آب از مواد غذایی باقیمانده هنگام عبور از سیستم گوارش و سپس ایجاد مدفوع است. عضلات روده بزرگ در نهایت مواد زائد را از طریق راست روده خارج می‌کنند. درصورتی‌که مدفوع بیش از حد در روده بزرگ باقی بماند، دفع آن سخت و دشوار می‌شود. رژیم غذایی نامناسب اغلب باعث یبوست می‌شود. فیبر غذایی و مصرف آب کافی برای کمک به نرم نگه داشتن مدفوع لازم است.‌ فیبر موجود در غذا (غذاهای گیاهی) می‌تواند به صورت محلول و نامحلول درآید. فیبر محلول در آب حل شده و با عبور از سیستم گوارش، ماده ای نرم و ژل مانند ایجاد می‌کند درحالی‌که فیبر نامحلول با عبور از سیستم هضم، بیشتر ساختار خود را حفظ می‌کند. هر دو شکل فیبر با مدفوع می‌پیوندند، وزن و اندازه آن را افزایش داده و آن را نرم کرده و در نهایت امر دفع (خروج از مقعد) را آسان می‌کنند.

استرس، تغییر در برنامه روزمره و شرایطی که انقباضات عضلانی روده بزرگ را کند کنند و یا به تعویق انداختن اجابت مزاج ممکن است منجر به یبوست شود.

دلایل عمده یبوست عبارتند از:

• رژیم کم فیبر، به ویژه رژیم‌های غذایی حاوی گوشت، شیر یا پنیر
• کمبود آب بدن
• عدم ورزش
• به تأخیر انداختن دفع
• مسافرت
• مصرف داروهای خاص، مانند داروهای ضداسید با کلسیم بالا (که در درمان اسید بالای معده مصرف می‌شوند) و یا مسکن
• بارداری
• مشکلات زمینه‌ای

موارد زیر برخی از مشکلات خاصی است که می‌تواند باعث یبوست شود:

• برخی بیماری‌ها مانند سکته مغزی، بیماری پارکینسون و دیابت
• مشکلات روده بزرگ یا راست روده، از جمله انسداد روده، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یا دیورتیکولوز
• استفاده بیش از حد یا سوء استفاده از ملین‌ها (داروهایی برای شل شدن مدفوع)
• مشکلات هورمونی، از جمله غده تیروئید کم کار

علائم یبوست چیست؟

تعریف هر فرد از حرکات طبیعی روده ممکن است متفاوت باشد. برخی از افراد سه بار در روز، در حالی که برخی دیگر سه بار در هفته اجابت مزاج دارند. در هر حال، اگر علائم زیر را تجربه می‌کنید، ممکن است یبوست داشته باشید:

• کمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته
• دفع مدفوع سفت و خشک
• خستگی یا درد در حین حرکات روده
• احساس سیری، حتی بعد از دفع مدفوع
• تجربه انسداد مقعد

چه کسانی در معرض خطر یبوست هستند؟

رژیم غذایی نامناسب و ورزش نکردن از مهمترین عوامل خطر یبوست هستند. شرایط زیر احتمال ابتلا به این مشکل را افزایش می‌دهد:

• سن 65 سال یا بالاتر، افراد مسن تمایل به فعالیت بدنی کمتری دارند، بیماری‌های زمینه‌ای داشته و رژیم‌های غذایی نامناسبی دارند.
• کسانی که به دلایلی خاصی مانند آسیب نخاعی، الزام به تحرک کمتری دارند، اغلب در حرکات روده‌ای مشکل دارند.
• زنان در مقایسه با مردان و کودکان در مقایسه با بزرگسالان بیشتر مبتلا می‌شوند.
• در افراد باردار، تغییرات هورمونی و فشار وارد شده بر روده می‌تواند منجر به یبوست شود.

نحوه درمان و جلوگیری از یبوست

4- مصرف غذاهای کم فیبر مانند گوشت، شیر، پنیر و غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید.

5- هر هفته حدود 150 دقیقه ورزش متوسط ​​داشته باشید (30 دقیقه در روز و حداقل پنج بار در هفته)، پیاده روی، شنا یا دوچرخه‌سواری

6- هرگاه تمایل به اجابت مزاج دارید، آن را به تعویق نیندازید، زیرا مدفوع سفت‌تر می‌شود.

7- در صورت نیاز مکمل‌های فیبر را به رژیم خود اضافه کنید. فقط به خاطر داشته باشید که مایعات زیادی بنوشید زیرا مایعات به عملکرد فیبرها کمک می‌کنند.

8- از ملین‌ها به میزان کم استفاده کنید. ممکن است پزشک برای مدت زمان کوتاهی برای کمک به نرم شدن مدفوع شما ملین تجویز کند. هرگز بدون صحبت با پزشک خود بیش از دو هفته از داروهای ملین استفاده نکنید. بدن شما ممکن است برای عملکرد مناسب روده بزرگ به آنها وابسته شود.

9- پروبیوتیک‌ها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

این تغییر رژیم غذایی می‌تواند برای کسانی که دچار یبوست مزمن هستند مفید باشد. اگر هنوز مشکل یبوست دارید، پزشک ممکن است داروهایی را برای کمک به شما تجویز کند. این داروها با افزایش ترشحات در روده، دفع مدفوع را آسان می‌کنند. همچنین پزشک ممکن است توصیه کند که مصرف برخی از داروها که باعث یبوست می‌شوند را متوقف کنید.

بیشتر موارد یبوست خفیف است و با تغییر در رژیم غذایی و ورزش به راحتی درمان می‌شود. اگر یبوست مزمن یا یبوست همراه با سایر تغییرات روده دارید، مهم است که با پزشک خود در این مورد صحبت کنید.